Je herkent het misschien wel: heftige emoties of een gedachtestroom die maar niet lijkt te stoppen. Je kan er als het ware door overspoeld raken en alle grip kwijtraken. Alsof je alle contact met je lichaam verliest. Misschien grijp je meteen naar ongezonde voeding, over-analyseer je  je gedachten of minimaliseer je de situatie. Herkenbaar? Dan kan je misschien nog iets leren van emotie regulatie.

We kunnen niet zonder emoties

Emoties zijn een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven. Van blijdschap en enthousiasme tot verdriet en angst, we ervaren voortdurend een scala aan gevoelens. Ze bieden waardevolle inzichten in onze behoeften, verlangens en grenzen. Emoties zijn onze kompas in het leven, ze tonen ons de weg. Daarnaast bewegen ze als golven door ons lichaam: ze komen en ze gaan. Door bewust om te gaan met onze emoties kunnen we niet alleen onze relaties verbeteren, maar ook onze veerkracht vergroten en onszelf beter begrijpen.

Maar wat als regelmatig overweldigd wordt door je eigen emoties, piekergedachten of stress?

Kleine en grote emoties

Wanneer je emoties heel groot voelen of samenkomen met een stroom aan (negatieve) gedachten, dan wordt hoogstwaarschijnlijk je stress systeem geactiveerd. Dat noemen we een ‘onaangepaste’ reactie op een situatie, gekenmerkt door heftige emoties, veel gedachten en impulsieve gedragingen. Je stress systeem overdrijft dus, omdat de situatie als ‘een groot gevaar’ wordt geklasseerd. Wanneer je huis afbrandt, is het natuurlijk erg normaal dat je aan de stoep genageld staat. Maar bevries je telkens wanneer je een e-mail krijgt van je manager, dan kan dit heel lastig voor je zijn.

Bij een activatie van je stresssysteem vinden verschillende biologische, neurologische en fysiologische veranderingen plaats. Er komen bijvoorbeeld stresshormonen vrij zoals cortisol en adrenaline, wat leidt tot een versnelde hartslag, snellere ademhaling en toegenomen spierspanning. Bepaalde delen van je hersenen werken ook minder goed: je kan minder goed relativeren, hebt meer negatieve gedachten en je vermogen om je impulsen te beheersen zakt.

Je emoties reguleren

Emotieregulatie verwijst naar het vermogen om emoties te herkennen, te begrijpen en effectief te reageren op emotionele prikkels. Emotionele coping zijn de specifieke methoden die je gebruikt om met emotionele stress om te gaan. Zo is snoepen een vorm van emotionele coping, maar wel eentje die enkel tijdelijk verlichting brengt. Bij het reguleren van onze emoties spelen onze hersenen een grote rol: de prefrontale cortex, amygdala, hippocampus en andere gebieden van de hersenen werken nauw samen.

Je kan dus leren hoe je met emoties en uitdagende situaties omgaat. Het gaat niet alleen om het begrijpen en erkennen van wat we voelen, maar ook om het vinden van gezonde manieren om ermee om te gaan. Het draait om het ontwikkelen van vaardigheden om onze emoties te beheren en te uiten op een manier die constructief is voor onszelf en anderen.

Oorzaken van verstoorde emotie regulatie

Als je moeite hebt met het reguleren van je emoties, kunnen daar verschillende oorzaken voor zijn:

• Aanhoudende blootstelling aan stress heeft effect op je vermogen om emoties te reguleren. Een grote portie stress door, bijvoorbeeld, te veel uitdagingen op hetzelfde moment of door chronische overprikkeling. Wanneer je stress systeem geactiveerd is, zal je brein anders werken waardoor je impulsiever en emotioneler reageert. Situaties waarin je voorheen rustig kon blijven, worden plots grote triggers. Dit effect verdwijnt (gelukkig) weer wanneer je voldoende herstel inbouwt.
• Daarnaast leren we emotieregulatie als kind in interactie met onze ouders of opvoeders via co-regulatie. Als baby of kind heb je je ouders nodig om je zorg te geven wanneer je overstuur bent, zo leert een kind zichzelf reguleren. Wanneer deze co-regulatie niet adequaat plaatsvond, bijvoorbeeld door ouders die emotioneel niet erg responsief waren, kan dat leiden tot minder effectief beheren van emoties op latere leeftijd.
• Ook traumatische ervaringen uit het verleden, zoals misbruik, verwaarlozing of andere vormen van ernstige stress, kunnen het vermogen om emoties te reguleren sterk beïnvloeden. Deze ervaringen kunnen diepe emotionele littekens achterlaten die het moeilijk maken om adequaat te reageren op emotionele prikkels. Door middel van gespecialiseerde traumagerichte therapie kan je leren omgaan met de gevolgen van trauma en nieuwe manieren ontwikkelen om emoties te reguleren.

Meer grip op je emoties, piekeren en stress

Emotie regulatie is een vaardigheid die je kan aanleren. Je kan meer grip krijgen op je emoties, gedachtestroom en emotionele respons. Zoals hierboven vermeld, zal in bepaalde situaties traumatherapie je vooruithelpen. Echter, zal je ook al veel leren tijdens een opleiding over gezonde emotionele coping.

Zo verbeter je je emotie regulatie:

• Zorg voor voldoende balans in je leven zodat je stress systeem niet over geactiveerd raakt. Vooral chronische stress, waarbij je langere periode meer te dragen hebt dan je aankan, is nefast voor je emotie regulatie.
• Krijg inzicht in je momenten van ‘activatie’. Het moment waarop je geactiveerd raakt, gaat altijd samen met enkele lichamelijke en mentale signalen. Bijvoorbeeld: een verhoging van je hartslag, negatieve gedachten of een tintelend gevoel in je vingers. Word je bewust van jouw eigen signalen.
• Ontdek welke methoden je meestal inzet wanneer je geactiveerd raakt en onderzoek of deze helpend zijn. Of met andere woorden: hoe gezond zijn jouw huidige copingmechanismen?
• Ontdek innerlijke en externe hulpmiddelen in om terug te landen in je lichaam. Om je emoties te reguleren, is namelijk een kalm zenuwstelsel nodig.
• Wanneer je terug geland bent, kan je je triggers onderzoeken: wat was de situatie en welke gedachten en gevoelens had je hierbij? Hierna kies je een gepaste strategie: emotiegerichte coping of probleemgerichte coping.

Wil je graag jouw triggers onderzoeken en bijleren over emotionele coping? Tijdens de workshop ‘Meer grip op emoties, piekeren en stress’ krijg je alle handvaten.

Door samen met anderen je ervaringen te delen, zal je zelf 10 keer zo veel leren.